Een VOF (vennootschap onder firma) oprichten: wat moet je weten?

De vennootschap onder firma is een vennootschap met minimum twee vennoten die onbeperkte aansprakelijkheid hebben. Je privévermogen wordt dus niet beschermd. Voor de oprichting hoef je niet bij de notaris langs te gaan en je hebt geen financieel plan nodig. De VOF is een maatschap met rechtspersoonlijkheid, met als doelstelling een handelsactiviteit of burgerrechtelijke activiteit uit te oefenen onder een gemeenschappelijke naam. 

In dit artikel gaan we dieper in op de VOF: wat houdt het in, welke voor- en nadelen brengt het met zich mee en welke kosten komen erbij kijken? Tenslotte vergelijken we de vennootschap onder firma met andere vennootschapsvormen. 

Krijg je graag raad over de meest geschikte keuze voor jouw onderneming? Neem dan gerust contact met ons op. Samen met jou gaan we op zoek naar een geschikte accountant of boekhouder bij jou in de buurt voor advies op maat. 

Wat is een vennootschap onder firma? 

De VOF is de minst gereglementeerde en meest eenvoudige vennootschapsvorm. Na de hervorming van het vennootschapsrecht bleven de principes van de oude vorm grotendeels overeind: je firma moet nog steeds uit minstens twee vennoten bestaan en als één van hen wegvalt wordt de VOF automatisch ontbonden. Bij deze nieuwe vorm is er wel een flexibilisering op het vlak communicatie en bestuursregels. 

De vennootschapsvorm laat zich kenmerken door een eenvoudige oprichting: je hebt geen startkapitaal nodig en het is op te richten door middel van een onderhandse akte. De vennoten zijn echter wel onbeperkt aansprakelijk en aandelen kunnen niet worden overgedragen zonder akkoord van medevennoten. In principe is zelfs voor alle beslissingen van de VOF gelijkgestemdheid nodig tussen de vennoten.

Waarom kiezen voor een vennootschap onder firma? 

Heb je een beperkt startkapitaal en wil je een activiteit uitoefenen die weinig risico’s inhoudt? Dan kan de VOF een goede keuze zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval voor zelfstandigen die na hun pensioen graag actief willen blijven zonder het risico te lopen om hun pensioen te verliezen of wanneer je een kleine onderneming wil opzetten die enkel aan particulieren factureert. Het is een minder geschikte keuze voor risicovolle activiteiten waarbij je ook aan andere bedrijven factureert. 

Voorbeeld: 

Paul richtte samen met zijn vriendin Sarah een schildersbedrijfje op. Helaas hebben ze te weinig stilgestaan bij hun financiële plannen en door een gebrek aan inkomsten hebben ze 50 000 euro aan schulden bij verschillende leveranciers. Omdat de VOF niet langer over eigen middelen beschikt, kunnen die schuldeisers het privévermogen van zowel Paul als Sarah opeisen doordat alle vennoten hoofdelijk aansprakelijk zijn. 

Een VOF oprichten: wat komt erbij kijken? 

Kosten van een vennootschap onder firma

Er is geen minimumkapitaal vereist om deze vennootschapsvorm op te richten. Er zijn echter wel een aantal opstartkosten waar je best rekening mee houdt. 

• Onderneming inschrijven in de kruispuntbank van ondernemingen (92,50 euro)
• Activatie van het ondernemingsnummer als BTW nummer (66,55 euro)
• Mogelijke aanvullende vergunningen en verzekeringen

Je kan notariskosten uitsparen bij de oprichting, aangezien er geen notariële akte is. Toch kan het aangewezen zijn om je bij te laten staan door een expert bij de opmaak van de (onderhandse) oprichtingsakte. 

Hierin laat je het startkapitaal ook vastleggen. Hoewel er geen minimumkapitaal voorzien wordt, kan je naast kapitaal hier ook goederen of arbeid inbrengen. 

Eenmaal de VOF opgericht is, zijn er uiteraard nog andere kosten. Na het opstarten van het bedrijf brengen bijvoorbeeld de administratie, vaste lasten en belastingen nog heel wat uitgaven met zich mee. Maak daarom op voorhand een goede inschatting van al je kostenposten en begroot de inkomsten die je zal nodig hebben om deze te kunnen betalen.   

Boekhouding van een VOF

Een VOF met een jaaromzet van minder dan 500 000 euro mag een enkelvoudige boekhouding voeren. Hierbij hou je een overzicht bij van je inkomsten en uitgaven met behulp van een aankoopdagboek, jouw verkoopcijfers die ook de omzet bepalen met een verkoopdagboek, een financieel dagboek waarin je alles wat je aankoopt en verkoopt bijhoudt en tenslotte ook een inventarisboek waarin de toestand van de goederen van de vennootschap worden opgenomen. 

Dit is een voordeel tegenover bijvoorbeeld de besloten en naamloze vennootschap, die verplicht zijn een dubbele boekhouding te voeren. Hierbij komt meer werk kijken dan bij een enkelvoudige boekhouding. 

Het is daarnaast ook niet verplicht om een jaarrekening te publiceren, tenzij één van de vennoten een rechtspersoonlijkheid is.

Wat gebeurt er als één van de overige vennoten stopt? 

Wanneer een vennoot stopt of overlijdt, volgt daarop de ontbinding van de VOF, tenzij er een zogenaamde verblijvingsbeding werd opgenomen in de statuten. In dat geval kan het vennootschap verdergezet worden door de overblijvende vennoten. 

De vrijwillige ontbinding kan gebeuren via een onderhandse akte, zonder tussenkomst van een notaris. 

Alle vennoten zijn hoofdelijk aansprakelijk. Bij schulden kan daardoor niet alleen het privévermogen van vennoten worden aangesproken, maar zelfs ook het vermogen van huwelijkspartners wanneer er niet gehuwd is met scheiding van goederen. Om je persoonlijk kapitaal te vrijwaren kan je een verklaring van onbeslagbaarheid van de gezinswoning afleggen bij de notaris. Bij schulden kunnen je schuldeisers dan in ieder geval geen beslag leggen op jouw woonst.

Een vennootschap onder firma oprichten: stappenplan 

1. Bepaal met welke partner(s) je in zee gaat. 
2. Kies een boekhouder om de fiscale gevolgen van je vennootschap te bespreken en om je administratief te ondersteunen. 
3. Stel een onderhandse akte op: hierbij is geen tussenkomst van een notaris verplicht.
4. Leg een uittreksel uit je oprichtingsakte neer op de griffie van de Ondernemingsrechtbank en laat je oprichting publiceren in het Belgisch Staatsblad.

De voor- en nadelen van een VOF op een rijtje

VOF vs eenmanszaak

VOF vs commanditaire venootschap

VOF vs besloten venootschap

Als je een vrij beroep uitoefent en wil samenwerken met collega’s, kan de VOF een interessante vennootschapsvorm zijn. Loop je weinig financiële risico’s en heb je een betrouwbare bron van inkomsten, dan kan de VOF een geschikte keuze zijn. Hou er echter rekening mee dat je onbeperkt aansprakelijk bent voor eventuele schulden en je steeds minstens één of meerdere vennoten hebt. 

Voor de selectie van jouw ideale bedrijfsvorm en een doordacht financieel plan kan een boekhouder je goed ondersteunen. Kan je hulp gebruiken om een geschikte boekhouder te kiezen? Wij helpen je graag om de juiste boekhouder in jouw buurt te vinden.